Վանի թագավորությունը, որը հայտնի է նաև որպես Ուրարտու (անուն) կամ Բիայնիլի (էնդոնիմ), գտնվում էր Վանա լճի շրջակայքում: Նրա մայրաքաղաքը ոչ այլ ինչ էր, քան Վան քաղաքը: Հետաքրքիր է, որ Ուրարտուի առաջին թագավորներն իրենց անվանում էին Նաիրիի թագավորներ: Ուրարտուն առաջին միասնական հայկական պետությունն էր և գոյատևեց մ.թ.ա. 9-րդ դարի կեսերից մինչև մ.թ.ա. 6-րդ դար:
Ուրարտուից հետո պարսիկները (Մեդիայի թագավորություն) ներխուժեցին և իրենց իշխանությունը հաստատեցին ուրարտացիների վրա: Դա մ.թ.ա. 6 -րդ դարում էր: երբ Հայաստանը բարձրացավ որպես պաշտոնական և միասնական պետություն: Արտաշեսյան Արտաշեսյանի օրոք, Տիգրան III- ի տիրապետության ներքո, Հայաստանը ընդարձակվեց և դարձավ իր չափերով ամենամեծը:
Սակայն այս մեծ ձեռքբերումից կարճ ժամանակ անց այն ընկավ հռոմեական տիրապետության ձեռքը, և Հայաստանն արդեն ինքնիշխան պետություն չէր: 1 -ի դարում հռոմեացիներն ու պարթևները մշտապես մրցում էին Հայաստանի վրա իշխելու համար: 4 -րդ և 5 -րդ դարերում Հայաստանը մասնատվեց. կեսը Բյուզանդիայի տիրապետության մեջ էր, մյուսը ՝ Սասանյան Պարսկաստանի տիրապետության տակ:
5 -րդ դարում հայոց այբուբենի ստեղծումը մեծ դեր խաղաց հայերի մեջ քրիստոնեության ինտեգրման գործում, քանի որ նրանք այժմ կարողանում էին հաճախել զանգվածներին և Աստվածաշունչ կարդալ հայերեն լեզվով: